دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران با بیان اینکه برون‌سپاری تهیه صورت‌های مالی مبتنی بر IFRS اگر توسط اهل فن نباشد، مخاطره آمیز است، بر لزوم آموزش‌ حرفه ای کادر مالی شرکت‌های بورسی تاکید کرده است.

علوی در مورد استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و رعایت این رویه‌ها در صورت های مالی شرکت‌های بورسی به چالش کشیده شده است.

چند وقتی است در ادبیات مالی و حرفه‌ای از واژه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی ifrs  یاد می‌شود در صورتی‌که تاکنون از اصطلاح استانداردهای حسابداری استفاده می‌شد. این دو واژه یکی است یا متفاوت است؟

تا سال 2000 کمیته تدوین استانداردهای بین المللی حسابداری (تحت نظر IFAC) اقدام  به تدوین و انتشار استانداردهای بین المللی حسابداری کرده بود، اما بعد از آن هیأت تدوین استانداردهای بین المللی حسابداری تشکیل و استانداردهای منتشره بعدی خود را استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی نامید و مقرر شد استانداردهای منتشره کمیته تا زمان عدم تغییر توسط هیات مورد قبول باشند.

اخیراً در محافل بازار سرمایه در سطح گسترده‌ای از گذار از استانداردهای ملی به استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی یا IFRS صحبت می‌شود، چه‌طور شد که این گذار الزامی شد؟

گذار از استانداردهای ملی حسابداری به استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی یکی از الزاماتی است که به‌ویژه در فضای اقتصادی بعد از برجام ضرورت آن احساس شد. وقتی تعامل بیش‌تر با اقتصاد جهانی، حضور سرمایه‌گذاران خارجی در اقتصاد ایران و فعالیت بین‌المللی بورس اوراق بهادار مطرح می‌شود، طبیعتاً باید گزارشگری مالی ما نیز باید از مبانی یکسانی در سطح بین المللی پیروی کند و به نحوی باشد که رویه ها و ارقام و سرفصل‌های مندرج در صورت‌های مالی به شکلی مشابه و قابل‌ مقایسه و مشترک با تمام دنیا باشد تا سرمایه‌گذار خارجی براساس آن قادر به تصمیم‌گیری باشد.

رشد بازار اوراق بهادار در نیمه‌ی دوم دهه‌ی 1380 و تلاش مدیران نهادهای این بازار برای ارتباطات فراملی بود که نخستین بار ضرورت امر را نشان داد. احساس می‌شد که زبان گزارشگری مالی مشترک و هماهنگ با استانداردهایی جهانی، یکسان و با کیفیت بالا در گزارشگری مالی مورد استفاده قرار گیرد تا سرمایه‌گذاران خارجی قادر به ارزیابی مالی شرکت‌های ایرانی باشند و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس نیز قابلیت حضور در تابلوی بورس‌های خارجی را داشته باشند.

پس سازمان بورس متقاضی اصلی به کارگیری این استانداردها است؟

بله، به دنبال پیشنهادهای سازمان بورس، سازمان حسابرسی در مجمع سال 1390 خود تصویب کرد که گروهی از شرکت‌ها و نهادهای مالی ثبت‌شده نزد سازمان بورس که توسط این سازمان مشخص می‌شود و شرکت‌های فرعی و وابسته به آن‌ها در تهیه‌ صورت‌های مالی خود از استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی استفاده کنند.

در اقدام بعدی، سازمان بورس و اوراق بهادار کلیه‌ی شرکت‌ها و نهادهای مالی ثبت شده نزد این سازمان و به تبع آن، شرکت‌های فرعی و وابسته‌ی آن‌ها را مجاز شمرد که در تهیه صورت‌های مالی که از تاریخ 92.1.1 و بعد از آن شروع می‌شود، مجاز به تهیه‌ صورت‌های مالی «تلفیقی» یا «مجموعه» مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) هستند.

سرانجام این سازمان کلیه‌ی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، کلیه‌ شرکت‌های بیمه‌ ثبت شده و  نیز کلیه‌ شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس با سرمایه‌ ثبت شده 000ر10 میلیارد ریال و بیش‌تر از آن را به ارائه‌ی دو مجموعه صورت‌ مالی سالانه (از سال مالی یکم فروردین 1395)، بر اساس استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و نیز استاندردهای حسابداری ایران (هردو به صورت حسابرسی شده) ملزم ساخت.

همچنین اعلام شد که تهیه‌ی صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی برای سایر شرکت‌ها در سال مالی 1395 اختیاری است و شرکت‌هایی که در سال‌های آتی ملزم به تهیه‌ صورت‌های مالی طبق IFRS خواهند شد، متعاقباً اعلام خواهد شد.

بنابراین مشاهده می‌کنیم که روند گذار به IFRS که ابتدا کاملاً کند بود به‌تدریج شتاب و سرعت بیش‌تری یافته و به همین دلیل، در مورد تسلط بر شیوه‌های گزارشگری مالی برمبنای استانداردهای بین‌المللی شرکت‌ها باید از هم‌اکنون خود را مهیا کنند و در صورت لزوم دوره‌های آموزشی مناسب را بگذرانند.

این گذار چه زیر ساخت هایی می خواهد ؟آیا مهیا شده و یا در چه مرحله ای است ؟

یک سری از استانداردهای حسابداری ما مثل قراردادهای پیمانکاری ، هزینه تامین مالی، سود هرسهم،  دارایی‌های غیر جاری نگهداری‌شده برای فروش ، و کاهش ارزش دارایی‌ها تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای با  IFRS نداردولی یک سری از استانداردهای حسابداری نیز مثل صنایع استخراجی، قراردادهای بیمه، مالیات بر درآمد، ابزارهای مالی و افشاهای ضروری را تاکنون نداشته‌ایم، پس از این به بعد باید درتهیه صورت‌های مالی اینها را رعایت کنیم.

لذا استانداردهایی که نداشتیم، را اول باید یاد بگیریم و بلد باشیم، پس کار اول آموزش حرفه‌ای و مستمر است تا در تهیه صورت‌های مالی به‌کار بگیریم و بحث بعدی آمادگی محیط اقتصادی و مقرراتی است. محیط اقتصادی ما شفافیت کافی ندارد و فاقد بازارهای کاراست و ارزش های منصفانه و جاری را در خیلی جاها نداریم و نهاد حرفه‌ای مربوط به ارزیابی‌های مالی را نیز نداریم که استاندارد داشته باشد.

بحث دیگری موضوع مالیات بر درآمد ارزش‌یابی سرمایه‌گذاری‌هاست که باید در سطح کشور و سازمان مالیاتی تعیین تکلیف شود.

به همین دلیل در این مرحله دو نوع صورتهای مالی تهیه می‌شود اولی به منوال سالهای قبل و استانداردهای حسابداری خودمان و منطبق با دفاتر قانونی و دیگری صورت‌های مالی بر مبنای IFRS از طریق کاربرگ و به صورت مشقی تهیه می‌شود، تا دست اندرکاران به تمام ابعاد موضوع اشراف پیداکنند، وزیر ساخت های آن نیز به‌تدریج آماده شود تا بعداً تنها یک مجموعه صورت مالی تهیه شود.    

چه نهادهایی درگیر گذار هستند و نقش سازمان حسابرسی و سازمان مالیاتی در این زمینه چیست ؟

در زنجیره گزارشگری مالی اول مدیران شرکت‌های مشمول نقش اصلی را به جهت تهیه و حسابدهی ایفا می‌کنند و بعد حسابرسان مستقل نیز نقش اعتباربخشی را دارند در این بین سازمان حسابرسی خودش حسابرس یکسری از این شرکتهای مشمول است و از طرفی هم ترجمه رسمی  IFRS را به فارسی بر عهده گرفته است. سازمان حسابرسی طبق اساسنامه مرجع تدوین استانداردهای حسابداری و حسابرسی در سطح کشور است. البته ترجمه  IFRS  دیگر مثل ترجمه استانداردهای حسابداری سابق نیست مجموعه‌ای یکپارچه است که بازنگری های مستمر داردکه ترجمه سریع و به‌موقع می‌خواهد.  

در مرحله اول چه تعداد شرکت و از چه صنایعی و بابت چه سالی درگیر موضوع هستند و در مرحله های بعدی چه میزان ؟

بر اساس مصوبات سازمان بورس در فاز اول  کلیه بانکها و بیمه هاو شرکتهای با سرمایه بیش از 1000 میلیارد تومان مشمول‌اند که این اشخاص شامل 78 شرکت است که با واحدهای فرعی و وابسته خود حدود 500 شرکت می‌شوند که برای سال مالی 95 صورتهای مالی بر مبنای IFRS تهیه می‌کنند  و اقلام مقایسه‌ای مربوط نیز برای سالهای 94 و 93 باید بر مبنای IFRS  باشد.   

جامعه‌ حسابداران رسمی ایران چه اقداماتی برای آموزش استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی انجام داده است؟

جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران قبل از هر چیز به‌منظور آن که دوره‌های آموزشی از کیفیت مناسب و در سطح بین‌المللی برخوردار باشد تفاهم‌نامه‌ی با انجمن حسابداران خبره‌ی انگلستان ACCA، منعقد کرده و تصمیم گرفته است به منظور حداکثر بهره‌وری دوره‌های آموزشی را به طور مشترک با ACCA برگزار کند.

به همین ترتیب با توجه به ضرورت و اهمیت این موضوع جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران  تدارک دیده که به طور مشترک با ACCA دوره‌های آموزش IFRS را برای کلیه حسابداران رسمی شاغل در موسسات حسابرسی ، مسئولین کار حسابرسی شاغل در موسسات حسابرسی ، مدیران مالی شرکتهای مشمول تهیه صورتهای مالی بر مبنای استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و کلیه افراد دست اندرکار و درگیر امور اجرایی و یا نظارتی تهیه این صورت‌های مالی، با کم‌ترین هزینه یا حتی به صورت رایگان طراحی و برگزار کند.

در پایان چه توصیه‌ای به شرکت‌هایی دارید که ملزم به ارائه‌ی صورت‌های مالی مبتنی بر IFRS هستند؟

شرکت‌ها باید با خودباوری از استانداردهای بومی به استانداردهای بین‌المللی گذار کنند. بخش عمده‌ای از این دو مجموعه استاندارد همپوشانی نسبی دارند و آموزش حرفه‌ای سایر موارد می‌تواند به‌سرعت انجام شود.

در وهله‌ بعد شرکت‌ها باید توجه داشته باشند که برون‌سپاری تهیه صورت‌های مالی مبتنی بر IFRS اگر توسط اهل فن صورت نگیرد و توسط افرادی صورت گیرد که تاکنون صورتهای مالی تهیه  ننموده و یا صورتهای مالی رسیدگی و اعتبار بخشی نکرده باشند، می تواند مخاطره آمیز باشد و شرکت‌ها باید آموزش‌ حرفه ای کادر مالی خود را جدی بگیرند .

منبع:خبرگزاری فارس